Podsumowanie roku na rynku usług brokerskich – ubezpieczania należności

Poluzowanie polityki kredytowej i duża niepewność co do przyszłości – tak w skrócie można podsumować 2021 rok na rynku brokerskich ubezpieczeń dedykowanych przedsiębiorstwom. Firmy coraz chętniej się ubezpieczają – w ubiegłym roku suma ubezpieczonych obrotów przekroczyła pół biliona złotych. Co przyniesie 2022 rok? Bez wątpienia otworzy on nowy rozdział w analizie ryzyka kredytowego.

W 2021 roku dzięki zjawisku nadpłynności finansowej, ubezpieczyciele patrzyli na ryzyko bardziej selektywnie. Starali się oceniać sytuację kredytową każdego kontrahenta indywidualnie i unikać globalnych redukcji limitowych. Szczególnie druga połowa 2021 roku przyniosła poluzowanie polityki kredytowej i większą otwartość na udzielanie limitów kredytowych.

„Druga połowa roku 2021 i rosnąca inflacja zmodyfikowała sposób patrzenia na przychody przedsiębiorstw. Analitycy dostrzegali rosnące obroty, ale dużą uwagę skupiali na rentowności, która uległa zmniejszeniu. Dużą niepewność wprowadziły wzrosty cen, szczególnie w przypadku metali, wyrobów stalowych, kruszyw, surowców energetycznych, drewna i płodów rolnych. Spowodowało to konieczność przetasowań w procesach monitoringu portfeli” – mówi  Aneta Mroczek, Dyrektor Działu Oceny Ryzyka, Unity Trade Credit Broker.

Rekordowa niewypłacalność przedsiębiorstw

Ubezpieczenie należności jest wysokospecjalistycznym narzędziem, które pomaga zarządzać ryzykiem kredytowym, płynnością oraz zabezpieczyć bardzo wartościowe aktywa każdego przedsiębiorstwa, czyli jego wierzytelności. W okresie trwającej pandemii Covid-19 rynek zachował się dojrzale. Nie nastąpił istotny wzrost liczby oraz wartości szkód. Jednocześnie ubezpieczyciele nie zmniejszali limitów kredytowych.

Z drugiej strony rok 2021 zakończył się największą liczbą niewypłacalności przedsiębiorstw od ponad 20 lat. Łączna liczba niewypłacalności polskich przedsiębiorstw wyniosła 2 125 w 2021 r., co oznacza wzrost o 71% r/r. Dodatkowo zbliżają się terminy rozliczenia subwencji finansowych otrzymanych przez przedsiębiorców w ramach Tarcz Finansowych PFR, co jest dodatkowym, istotnym elementem ryzyka i może wpłynąć na zwiększoną liczbę szkód w niedalekiej przyszłości.

Obniżki składek i łagodzenie polityki limitowej

Suma ubezpieczonych obrotów w Polsce w 2021 roku to ponad 0,5 bln zł.  W porównaniu z pełnym niepewności rokiem 2020, w 2021 można było zaobserwować złagodzenie polityki limitowej wśród ubezpieczycieli.

„Wśród ubezpieczycieli wyróżniał się tu Euler Hermes, który niekiedy sam informował klientów o poprawie ratingów firm, które wcześniej nie otrzymały limitu w oczekiwanej wysokości i sugerował ponowne złożenie wniosków limitowych. Patrząc po doświadczeniach naszych klientach widzieliśmy w tym roku mniejszą liczbę szkód. Liczba zleceń windykacyjnych też zmalała chociaż ostatni kwartał 2021 sugeruje ponowny wzrost w tym aspekcie, co niestety może przełożyć się na zwiększoną szkodowość w 2022” – mówi Bartosz Dobecki, prezes zarządu Unity Trade Credit Broker, kluczowego brokera zajmującego się ubezpieczeniem należności w Polsce. „2021 to też rok łagodniejszej polityki cenowej ubezpieczycieli. Choć trzeba pamiętać, że każdorazowo umowy należy rozpatrywać indywidualnie to jednak w 2021 roku widoczny był trend prolongowania umów z obniżoną stawką składki ubezpieczeniowej. Wzrosty zdarzały się głownie w polisach szkodowych.– podsumowuje B. Dobecki.

Większe obroty i nowe produkty

Aż 44% klientów Unity Trade Credit Broker prolongujących umowę w 2021 r. deklarowało planowany obrót do ubezpieczenia na kolejne 12 miesięcy wyższy niż w poprzednim roku, a jedynie 28% szacowało niższy obrót do ubezpieczenia w kolejnym roku. Średnia zmiana obrotu wyniosła +16%.

Euler Hermes i Kuke wprowadzili w 2020 r. na rynek nowe produkty. Pierwszy uruchomił polisę „All Cover” (następca starego „All Inclusive”) i „Business Cover” (wcześniej: „Ubezpieczenie Ryzyka Kredytu Kupieckiego z Opcją Windykacji Należności 2004, tzw. Intpol”). Drugi natomiast wprowadził produkt: „Polisa bez granic” (następca „Polisy na Wschód”).

W ubiegłym roku obaj ubezpieczyciele dążyli do tego, żeby jak najwięcej dotychczasowych klientów prolongowało umowy już na nowych produktach. Podobnie było w Coface – choć polisa Tradeliner jest na rynku już od dłuższego czasu i ubezpieczyciel dąży do tego, żeby ostatni klienci, którzy wciąż mają ochronę w ramach starszego produktu, przeszli na nowe OWU.

„Co istotne wielu klientów poszukuje obecnie dodatkowej ochrony. Widzimy zainteresowanie ubezpieczających produktami pozwalającymi na uzyskanie szerszego pokrycia limitowego niż oferuje ich obecny ubezpieczyciel. Popularnością cieszy się zarówno GAP EX, czyli produkt wprowadzony w związku z pandemią przez Kuke, jak i obecna na rynku od lat umowa CAP / CAP+ ofertowana przez Euler Hermes. Coraz częściej spotykamy również umowy z drugim ubezpieczycielem, który miałby objąć ochroną wybranych odbiorców ubezpieczającego, którzy nie uzyskali satysfakcjonujących limitów u głównego ubezpieczyciela” – mówi Andrzej Bednarczyk, Dyrektor Biura Obsługi Klienta Unity Trade Credit Broker. „Istotnym trendem wśród ubezpieczycieli jest odchodzenie od metody „doświadczenia płatniczego” w celu przyznania ochrony w ramach limitu automatycznego. Ubezpieczyciele wprowadzają coraz częściej rozwiązania typu „credit check” i zdaje się, że będzie to standard w nadchodzącym roku” – dodaje A. Bednarczyk.

Potrzeba dodatkowej ochrony ubezpieczeniowej jest konsekwencją niestabilnej sytuacji na rynku. Rosnąca inflacja oraz widmo recesji są realnym zagrożeniem dla wielu polskich przedsiębiorstw, zarówno tych skupiających się na eksporcie, jak i imporcie. Dodatkowo w 2022 roku wiele przedsiębiorców będzie musiało rozliczyć się z dofinansowania w ramach wsparcia rządowego. Z drugiej strony wyniki za 2021 rok są bardzo dobre. Rynek ubezpieczeń należności stara się obecnie wyważyć prognozy na kolejny rok.

Fiasko rozmów ubezpieczycieli kredytu kupieckiego z Ministerstwem Rozwoju

Pomimo procedowania przez wiele miesięcy umowy reasekuracji towarzystw ubezpieczeniowych z Ministerstwem Rozwoju dotyczącej utrzymania podaży ubezpieczeń kredytu kupieckiego w przypadku pogorszenia się koniunktury w wyniku pandemii koronawirusa nie doszło do jej podpisania. Relatywnie niski poziom szkód u poszczególnych towarzystw ubezpieczeniowych za 2021 rok oraz konieczność przekazania do Skarbu Państwa ok. 80% składki brutto spowodowały brak chęci ubezpieczycieli by finalnie do programu przystąpić. W innych krajach programy rządowego wsparcia tzw. „reasekuracji” trwały z reguły jedynie do połowy 2021 r. (np. w Niemczech), a maksymalnie do końca roku.

Wyzwania 2022 roku w zakresie ubezpieczania należności

Przed nami rok 2022 pełen kolejnych wyzwań. Firmy wykorzystały już środki z tarcz antykryzysowych, powraca zatem widmo niepewności co do wypłacalności części przedsiębiorstw, którym państwowe sterydy przedłużyły funkcjonowanie. Z kolei rosnące na skutek coraz wyższej inflacji ceny, będą powodować potrzebę wyższych limitów kredytowych. Ubezpieczyciele natomiast, po raz pierwszy od 20 lat, staną w obliczu konieczności uwzględnienia wpływu inflacji na wyniki finansowe przedsiębiorstw. Bez wątpienia rok 2022 otworzy nowy rozdział w analizie ryzyka kredytowego.